DNTH: Theo Chủ tịch Quốc hội, Hội thảo văn hóa đã thống nhất 9 nhóm chính sách lớn cần nghiên cứu, thể chế hóa để tháo gỡ nút thắt, tạo đột phá cho phát triển văn hóa.
Chiều 17/12, Hội thảo Văn hóa năm 2022 với chủ đề “Thể chế, chính sách và nguồn lực phát triển văn hóa” được tổ chức tại tỉnh Bắc Ninh đã thành công tốt đẹp.
Phát biểu bế mạc hội thảo, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết, sau một ngày tổ chức khẩn trương, khoa học, hội thảo đã hoàn thành toàn bộ chương trình đề ra.
Tọa đàm đã thu hút sự quan tâm lớn của dư luận, các cơ quan ban ngành, nhân dân và cử tri cả nước.
Chín nhóm chính sách lớn, quan trọng
Theo Chủ tịch Quốc hội, hội thảo đã thống nhất 9 nhóm chính sách lớn, quan trọng cần nghiên cứu, thể chế hóa để tháo gỡ nút thắt, tạo đột phá cho phát triển văn hóa.
Một là chính sách phát triển con người toàn diện ở Việt Nam. Con người là trung tâm, là chủ thể, là nguồn lực chủ yếu và là mục tiêu của sự phát triển. Mọi chính sách đều hướng tới mục tiêu cao nhất là phát triển con người Việt Nam toàn diện, mang đầy đủ các đặc điểm của con người xã hội chủ nghĩa.
Trong đó, cần quan tâm hơn đến chính sách bồi dưỡng thế hệ trẻ; chăm lo, giúp đỡ các đối tượng, lực lượng đặc thù, yếu thế; nêu cao tính tiên phong, gương mẫu của người đứng đầu, cán bộ, đảng viên.
Thứ hai, chủ trương xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh, trọng tâm là xây dựng đời sống văn hóa; phát triển và quản lý đồng bộ, hiệu quả hệ thống kết cấu hạ tầng, thiết chế, không gian văn hóa. Phát triển hạ tầng văn hóa hiện đại, có lộ trình khoa học, có trọng tâm, trọng điểm; phấn đấu có những công trình văn hóa xứng đáng chào mừng kỷ niệm 100 năm Ngày thành lập Đảng, 100 năm Ngày thành lập nước.
Ba là, chính sách nâng cao hiệu quả công tác thông tin, truyền thông, giáo dục văn hóa. Có chính sách đầu tư phát triển truyền hình, phát thanh trở thành ngành công nghiệp văn hóa mũi nhọn; hình thành các cơ sở giáo dục đào tạo, cơ quan truyền thông mạnh, có năng lực cạnh tranh và ảnh hưởng ngang tầm khu vực và quốc tế.
Thứ tư là chủ trương bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hóa dân tộc, như tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nhấn mạnh, đây là tài sản vô cùng quý giá do tổ tiên dày công tạo dựng. Di sản hàng nghìn năm không phải quốc gia nào cũng có được và chúng ta phải có trách nhiệm trân trọng, giữ gìn và phát huy.
Nêu rõ đây là “sức mạnh mềm” của quốc gia cần được chú trọng, Chủ tịch Quốc hội đề nghị, cần xây dựng và hoàn thiện chính sách đăng ký, bảo quản, tu bổ, phục hồi di sản văn hóa; tăng cường đầu tư cho công tác bảo tồn và phát huy giá trị di tích lịch sử – văn hóa, gắn với phát triển du lịch, công nghiệp văn hóa và các lĩnh vực kinh tế khác.
Thứ năm là chính sách thúc đẩy văn học nghệ thuật phát triển , cần bổ sung chính sách riêng cho hoạt động sáng tạo của các ngành nghệ thuật chuyên ngành còn thiếu như sáng tác, quảng bá tác phẩm văn học; Biểu diễn nghệ thuật; mỹ thuật, nhiếp ảnh và triển lãm…; bổ sung mới chính sách hỗ trợ, quản lý hoạt động tuyên truyền, phổ biến tác phẩm văn học, nghệ thuật trên không gian mạng; đào tạo, bồi dưỡng và phát huy tài năng trong lĩnh vực văn học, nghệ thuật, nhất là tài năng trẻ; bảo hộ quyền tác giả, quyền liên quan; bảo đảm môi trường tự do, dân chủ, lành mạnh, khoa học để khơi nguồn cảm hứng sáng tạo.
Sáu là, phát triển các sản phẩm văn hóa nghệ thuật có giá trị đỉnh cao về nghệ thuật và tư tưởng ; phấn đấu có những tác phẩm văn học, nghệ thuật xứng đáng hướng tới kỷ niệm 100 năm Ngày thành lập Đảng vào năm 2030 và 100 năm Ngày thành lập nước vào năm 2045.
Bảy là, chính sách phát triển công nghiệp văn hóa . Trong đó, cần tập trung nghiên cứu, hoàn thiện 4 nhóm chính sách, nhằm tạo đột phá cho sự phát triển bền vững của công nghiệp văn hóa: chính sách biến tài nguyên văn hóa thành sản phẩm, dịch vụ văn hóa có sức cạnh tranh mạnh trên thị trường văn hóa; chính sách hợp tác công tư nhằm nâng cao năng lực khai thác hạ tầng và huy động tài chính trong thị trường văn hóa; chính sách khuyến khích bảo hộ nội dung sáng tạo, quyền tác giả, quyền liên quan; chính sách ưu đãi, ưu tiên phát triển công nghiệp văn hóa, một số sản phẩm văn hóa chủ lực, có tiềm năng, lợi thế; thúc đẩy sự phát triển của các loại hình nghệ thuật đương đại.
Tám là nhóm chính sách thúc đẩy chuyển đổi số và ứng dụng thành tựu khoa học công nghệ trong lĩnh vực văn hóa .
Chín là, chính sách phát triển nguồn nhân lực văn hóa . Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh cần coi phát triển nguồn nhân lực văn hóa là “khâu đột phá” trong xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam.
Hoàn thiện đồng bộ hệ thống chính sách nhằm tạo đột phá trong phát triển nguồn nhân lực văn hóa nghệ thuật cả về chất lượng, số lượng và cơ cấu là nhiệm vụ đặc biệt quan trọng. Bảo đảm cơ chế, chính sách thuận lợi trong hợp tác đào tạo trong lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật.
Bổ sung, hoàn thiện chính sách đãi ngộ, tôn vinh cả về vật chất và tinh thần đối với những đóng góp thiết thực của đội ngũ trí thức, văn nghệ sĩ, nghệ nhân, cán bộ văn hóa. Cuối cùng là nhóm chính sách đẩy mạnh hội nhập quốc tế về văn hóa, tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại.
Về nguồn lực cho phát triển văn hóa, Hội nghị nhất trí như tinh thần chỉ đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị toàn quốc về văn hóa năm 2021 – muốn văn hóa mạnh thì phải tăng đầu tư, kể cả chi đầu tư, kinh phí. chi sự nghiệp… Chủ tịch Quốc hội cho rằng, việc tăng đầu tư của cả trung ương và địa phương không chỉ nằm trong khung dự toán (có thể ở mức 1,8-2%); Giải phóng các nguồn lực của doanh nghiệp và xã hội. Trong khi Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư chưa được sửa đổi, Quốc hội và Chính phủ đã và đang thảo luận sôi nổi về cơ chế, chính sách thí điểm cho TP.HCM, trong đó có hợp tác công tư trong lĩnh vực đầu tư . khu vực này.
Thống nhất 7 nhóm nhiệm vụ và giải pháp cần làm ngay
Trên cơ sở các đề xuất của 9 nhóm chính sách, Hội thảo đã đi đến thống nhất và thống nhất cao khuyến nghị 7 nhóm nhiệm vụ, giải pháp cần tập trung thực hiện ngay. Cụ thể, đó là việc sớm xây dựng Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển văn hóa, tập trung vào 9 nhóm chính sách.
Cùng với đó là tiếp tục rà soát để bổ sung các nội dung văn hóa trong các Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững và phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số. số và núi.
Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh tập trung thực hiện có hiệu quả các chiến lược, chương trình, đề án xây dựng văn hóa công sở, văn hóa học đường, văn hóa doanh nghiệp, ngoại giao văn hóa; có kế hoạch, chương trình cụ thể để đầu tư các công trình văn hóa mang tính biểu tượng của dân tộc và thời đại Hồ Chí Minh. Phát triển các sản phẩm văn hóa có giá trị nghệ thuật và tư tưởng đỉnh cao, phấn đấu có những tác phẩm văn học nghệ thuật xứng tầm, hướng tới kỷ niệm 100 năm Ngày thành lập Đảng, 100 năm Ngày lập nước.
Hoàn thiện thể chế, chính sách, khơi thông nguồn lực
Được tổ chức theo hình thức trực tiếp tại thành phố Bắc Ninh và trực tuyến qua cầu truyền hình. Theo thống kê chưa đầy đủ, Hội nghị Văn hóa 2022 có sự tham gia của khoảng 800 đại biểu trực tiếp tham dự tại Bắc Ninh, trong đó có nhiều lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước, các bộ, ngành và chuyên gia. các cơ quan nghiên cứu khoa học, đại diện các tổ chức quốc tế…
Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, văn hóa có vị trí, vai trò, ý nghĩa hết sức quan trọng trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc và xây dựng đất nước. Đầu năm 2023, nước ta sẽ kỷ niệm 80 năm “Đề cương văn hóa Việt Nam” năm 1943; cho biết, ngay sau khi nước nhà giành được độc lập, thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, từ năm 1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói: “Văn hóa soi đường cho dân tộc”.
Trong suốt chiều dài lịch sử, Đảng và Nhà nước ta đã coi trọng và luôn đề cao vai trò, vị trí của văn hóa. Gần đây nhất là Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ 13 đã xác định phát triển con người toàn diện; xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc; Phát triển văn hóa thực sự trở thành nội lực, động lực phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc.
Một trong những đột phá chiến lược trong giai đoạn tới là hoàn thiện thể chế, chính sách, khơi dậy khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc, phát huy các giá trị văn hóa, sức mạnh con người Việt Nam. tinh thần đoàn kết, lòng tự hào dân tộc trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Tại Hội nghị toàn quốc về văn hóa tháng 11/2021, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh: văn hóa là hồn của dân tộc, “văn hiến còn nguyên dân tộc”, đặt ra yêu cầu, mục tiêu. là chấn hưng và phát triển văn hóa…
Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, hoàn thiện thể chế, chính sách, khơi thông các nguồn lực cho phát triển văn hóa là một trong những giải pháp quan trọng, góp phần đưa lĩnh vực văn hóa phát triển thời gian tới; cụ thể hóa và hiện thực hóa mục tiêu chấn hưng và phát triển văn hóa theo chủ trương, đường lối của Đảng ta.
Vì vậy, hội thảo góp phần tiếp tục thấm nhuần quan điểm, tư tưởng rõ ràng và xác định những việc phải làm cả về thể chế, chính sách và nguồn lực để thực hiện các mục tiêu, yêu cầu phục hưng và phát triển văn hóa. văn hóa để đánh đồng văn hóa với chính trị và kinh tế.
Về nội dung, trong một ngày làm việc, Hội thảo tập trung đánh giá thực trạng thể chế hóa, ban hành chính sách và bảo đảm nguồn lực cho phát triển văn hóa, con người Việt Nam giai đoạn vừa qua.
Hội thảo thống nhất đánh giá những kết quả rất quan trọng đã đạt được trong xây dựng thể chế, ban hành chính sách và huy động, quản lý, sử dụng các nguồn lực cho phát triển văn hóa.
Chủ tịch Quốc hội cũng tóm tắt một số nội dung mà hội thảo đề cập, đó là thể chế về văn hóa theo quan điểm của Đảng đã được xác lập nhất quán trong hệ thống pháp luật; khẳng định xây dựng sự nghiệp văn hóa là của toàn dân, do Đảng, Nhà nước lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân là người sáng tạo và thụ hưởng, đội ngũ trí thức, văn nghệ sĩ có vai trò quan trọng.
Hệ thống pháp luật từng bước thể chế hóa chủ trương, chính sách của Đảng về phát triển văn hóa, con người Việt Nam, ngày càng tiệm cận với thông lệ, chuẩn mực chung trên thế giới; Hầu hết các lĩnh vực, các mặt của đời sống văn hóa đều có quy định, điều chỉnh.
Chăm lo, giáo dục, bồi dưỡng phát triển con người, phát triển đồng bộ với môi trường văn hóa, các lĩnh vực văn hóa và đời sống văn hóa. Các luật ban hành đều chú trọng giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc. Hướng tới mục tiêu xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam, có 5 luật liên quan trực tiếp đến lĩnh vực này. Chính phủ có 50 nghị định, hơn 100 thông tư quy định trực tiếp về lĩnh vực này. Bước đầu khắc phục được tình trạng luật khung, luật ống trong lĩnh vực văn hóa.
Song song đó, thể chế văn hóa, bộ máy, quản lý nhà nước trong lĩnh vực văn hóa ngày càng được hoàn thiện. Nhiều chính sách văn hóa được ban hành đã có tác động tích cực, góp phần thúc đẩy sự phát triển của lĩnh vực văn hóa như phát triển toàn diện con người Việt Nam, xây dựng môi trường văn hóa, lĩnh vực văn hóa, đời sống văn hóa. các thiết chế văn hóa, bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa dân tộc, kể cả trong lĩnh vực tín ngưỡng, tôn giáo.
Lĩnh vực khuyến khích sáng tạo trong hoạt động văn hóa, xây dựng văn hóa trong chính trị, trong kinh tế, xã hội hóa hoạt động văn hóa, phát triển công nghiệp văn hóa đi đôi với xây dựng và hoàn thiện văn hóa thị trường; khuyến khích nâng cao quyền tham gia hưởng thụ văn hóa của mọi tầng lớp nhân dân, khuyến khích hội nhập quốc tế, chọn lọc, tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại.
Nguồn nhân lực và nguồn lực đầu tư cho phát triển văn hóa được bảo đảm ngày càng tốt hơn. Nguồn lực tài chính gần đây đã được chú ý nhiều hơn. Bình quân 5 năm trước, chi cho văn hóa chiếm 1,57% tổng chi thường xuyên của ngân sách Nhà nước.
Sau Hội nghị toàn quốc văn hóa năm 2021 có sự chuyển biến mạnh mẽ hơn, các địa phương dành nhiều nguồn lực hơn cho văn hóa, với khoảng 1,8% so với khung dự toán, và nhiều hơn trên thực tế. Các chính sách ưu đãi đầu tư, thuế, tín dụng… cũng được quan tâm, chú trọng.
Các tham luận, ý kiến phát biểu tại hội thảo đã chỉ ra những tồn tại, hạn chế của thể chế, pháp luật văn hóa còn chậm đổi mới, chưa theo kịp yêu cầu phát triển. Ở một số lĩnh vực còn thiếu văn bản quy định, pháp lệnh. Một số vấn đề phát sinh từ thực tiễn không được thể chế hóa.
Chủ tịch Quốc hội cho rằng, nếu thể chế phát triển chung của nước ta và thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa đều đặt ra yêu cầu kiến tạo phát triển, thúc đẩy hội nhập quốc tế thì hệ thống, chính sách về văn hóa phải thực sự đáp ứng yêu cầu kiến tạo vì mục tiêu chấn hưng văn hóa và phát triển; đẩy mạnh hội nhập quốc tế sâu rộng về văn hóa, quảng bá văn hóa Việt Nam ra thế giới, tiếp thu có chọn lọc tinh hoa thế giới.
Việc hoàn thiện thể chế văn hóa phải bảo đảm tạo hành lang pháp lý cho việc tổ chức và triển khai thông suốt mọi hoạt động văn hóa trong khuôn khổ pháp luật dưới sự lãnh đạo của Đảng; phát huy tối đa năng lực sáng tạo, sự đa dạng và năng động của văn hóa, tạo điều kiện hội nhập thị trường văn hóa quốc tế; chú trọng tính đặc thù của văn hóa, vừa bảo đảm phát triển đúng định hướng chính trị tư tưởng của Đảng, vừa bảo đảm tự do sáng tạo trên cơ sở phát huy tính tự giác cao, đúng mục đích…